“არა ძეგლების განადგურებას, ძირს უპრინციპო მინისტრები“

ავტორი ნინო მიქიაშვილი
23:24 13.11.2013
სამუზეუმო გაერთიანებიდან შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმის გამოყოფაში კულტურის მინისტრი გურამ ოდიშარია ცუდს ვერაფერს ხედავს; ირწმუნება, რომ ახალ მინისტრთა კაბინეტში სავარძელს არ დაკარგავს; საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროს ყოფნა-არყოფნის პრობლემას მეცნიერებათა აკადემია გადაწყვეტს; ეკონომიკის სამინისტრო შენობებისთვის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის მოხსნის წესის გამარტივებას მოითხოვს; ეგრეთ წოდებული მიხაილოვის საავადმყოფოს შენობისთვის ძეგლის სტატუსის მოხსნა აქტუალურია; ოდიშარია მისი პირველი მოადგილის მარინე მიზანდარის შევიწროვებას უარყოფს - ამ და სხვა სიახლეების ირგლივ შევიტყვეთ კულტურის სამინისტროს ერთწლიანი მუშაობის ანგარიშის წარდგენის დროს.

“არა ძეგლების განადგურებას, “ძირს უპრინციპო მინისტრები“, “ოდიშარია შარია“, - ამ შინაარსის შეძახილების, პლაკატებისა და სასტვენების ფონზე შედიოდნენ კულტურის სამინისტროს შენობაში: დიპლომატიური კორპუსის, საერთაშორისო ორგანიზაციების, ხელოვნების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლები და ჟურნალისტები, რომლებიც მიწვეულნი იყვნენ კულტურის სამინისტროს ერთწლიანი მუშაობის ანგარიშის წარდგინებაზე. საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროსადმი გურამ ოდიშარიას ქმედებები სამინისტროს შენობასთან გააპროტესტეს სტუდენტურმა გაერთიანებებმა - “ძეგლის მეგობარი“, "მწვანე მუშტი“.

40-წუთიანი ანგარიშის წარდგენის შემდეგ კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრ გურამ ოდიშარიას ჟურნალისტებმა და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებმა კითხვები დავუსვით, რომელთა შორის მინისტრისთვის არასასიამოვნო შინაარსის აღმოჩნდა სტუდენტური გაერთიანება “ძეგლის მეგობრის“ წარმომადგენლის სალომე ჭანტურიას და ჩემს მიერ დასმული კითხვები. სიმშვიდით ცნობილი მინისტრი გაცხარდა, გაღიზიანდა, ხმასაც აუწია და ბოლოს, დეზინფორმაციის გავრცელებაში დამადანაშაულა; შემახსენა, რომ მსგავსი ქმედების გამო ჩვენი კანონმდებლობით ჟურნალისტი ისჯება და იქვე, სხვათაშორის გაკვრით ახსენა სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა.

საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროს ბედით დაინტერესდა სალომე ჭანტურია, მინისტრს ჰკითხა ისევ აპირებდნენ თუ არა ძეგლის აფეთქებას, რაზეც გურამ ოდიშარიამ მიუგო, რომ ამ საკითხს წერტილი უნდა დაუსვას მეცნიერებათა ეროვნულმა აკადემიამ, რომელსაც მთლიანად ენდობა:

“აფეთქებაზე რა თქმა უნდა, ლაპარაკი არ არის, ეს ცოტა გამძაფრებული სიტყვაა, ხოლო რაც შეეხება თვითონ ძეგლს, ეს საკითხი ჩვენთან განხილული იყო. კომისია შეიქმნა და დაადგინა, რომ ის ადგილი სხვა რამ საქმიანობისთვისაა მნიშვნელოვანი და უნდა იქნას გადატანილი სამუზეუმო სივრცეში! მსოფლიო პრაქტიკაში გადატანის ფაქტები არსებობს.

როდესაც ჩვენ მივხვდით, რომ ამას მარტო კულტურის სამინისტროს ძალა არ ყოფნის, კრება შეიკრიბა და ეს ყველაფერი, ძეგლთან დაკავშირებული პრობლემები დაევალა საქართველოს მეცნიერაბათა ეროვნულ აკადემიას. იქ კომისია შეიქმნა, რომლის თავმჯდომარეა მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტი.

ასე რომ, ადრე გამოცემულმა ბრძანებებმა, რომელსაც ვადა 1 ოქტომბრამდე ჰქონდა, ძალა დაკარგა. აკადემიაში დღეს მოქმედ კომისიაზე კომპეტენტური საქართველოში არ მეგულება. ჩვენგან მაგ კომისიის წევრი არავინ არის, ჩვენ არ ვიცით მათი მუშაობა როგორ მიმდინარეობს, იმიტომ რომ ჩვენ მთლიანად ვენდობით მეცნიერაბათა ეროვნულ აკადემიას“.

შეგახსენებთ, რომ კულტურის მინისტრის ბრძანების საფუძველზე 5 ივლისს საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროს მოეხსნა უძრავი ძეგლის სტატუსი და გადაკეთდა მოძრავ ძეგლად! ეს მოხდა 11-კაციანი კომისიის დასკვნის საფუძველზე (დასკვნას ხელი ცხრა წევრმა მოაწერა). ახლა ამ კომისიის პატივცემული წევრები, კულტურის მინისტრთან ერთად ცდილობენ საზოგადოება დაარწმუნონ, რომ ოქროს მაღაროს ერთი ადგილიდან მეორეზე გადატანა მსოფლიო პრაქტიკაში მიღებული ფორმით მოხდება და ამ დროს, არც მეტი, არც ნაკლები ძეგლი თავის სახეს შეინარჩუნებს!

კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრისადმი დასმულ ჩემს კითხვებსა და მათზე გაცემულ პასუხებს ყოველგვარი კომენტარის გარეშე გთავაზობთ:

რატომ ამარტივებთ ძეგლებისთვის სტატუსის მოხსნას? ჩემი ინფორმაციით, კულტურის სამინისტროს იურიდიული დეპარტამენტი შესაბამის ცვლილებებზე მუშაობს;

გურამ ოდიშარია: ჩვენთან იურიდიულ დეპარტამენტში მსგავსი რამ არ მუშავდება. ძეგლებისთვის სტატუსის მოხსნის გამარტივება არ მიდის, ეს სწორი არ არის. ეს საკითხი მთავრობის სხდომაზე ეკონომიკის სამინისტრომ თვითონ შემოიტანა, ამის განხილვა მოხდა და ახლა პარლამენტმა უნდა განიხილოს.

როგორია თქვენი პოზიცია?
-ჩვენ ძეგლებს ვიცავთ, მაგრამ მანდ არის კიდევ სამთავრობო გადაწყვეტილება. არის შემთხვევა, როდესაც სახელმწიფომ უნდა აწონ-დაწონოს, რა უფრო გვჭირდება რომელიღაც პერიოდში. ჩვენ ვართ იმისთვის, რომ ჩვენი ქვეყნისთვის ეს მძიმე პერიოდი, რაც შეიძლება ნაკლები დანაკარგებით გავიაროთ, რაც შეიძლება მეტი ძეგლი გადავარჩინოთ, იმიტომ რომ ხვალ ეს ჩვენი ძეგლები ბევრად მეტ მიგნებებს მოგვიტანენ.

განიხილება თუ არა ე.წ. მიხაილოვის საავადმყოფოსთვის ძეგლის სტატუსის მოხსნის საკითხი?
-ეს ჩვენი თემა არ არის, ამას ჩვენ არ განვიხილავთ და ეს თემა, არც განხილულა. ეს სხვა სამინისტროების პრეროგატივაა. საბოლოო ჯამში, სამთავრობო გადაწყვეტილება უნდა იქნას მიღებული. გარდა ამისა, კიდევ ერთხელ გიმეორებთ, რომ თქვენ ბრძანდებით კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროში და ამ სახელიდან გამომდინარე, ძეგლების უპირველესი დამცველი ვარ, მაგრამ არის კიდევ რაღაც ვითარება, რომელიც სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის არის.

დასახელებული საკითხების გამო პრობლემები შეექმნა მარინე მიზანდარს. საუბარია იმაზე, რომ სამინისტროში მას ავიწროვებენ. ეს არ არის ჩემი გამოგონილი. ვერ ნახავთ ხელოვნებათმცოდნეს, რომელიც დღეს ამაზე არ ლაპარაკობდეს.
-ქალბატონ მარინე მიზანდარს არავინ ავიწროვებს. ეს დაახლოებით ისეთივე დეზინფორმაციაა, როგორიც თქვენს ერთ-ერთ წერილში, როდესაც წერთ, რომ გურამ ოდიშარიას ყური აუწიეს. ახლა როგორც ჟურნალისტი გეუბნებით და არა როგორც მინისტრი - თქვენ იცით თუ არა, რომ მსგავსი დეზინფორმაციისთვის დღევანდელი კანონით (რომელიც ჯერ კიდევ არ არის სრულყოფილი, მაგრამ მიუხედავად ამისა) ჟურნალისტი ისჯება?! არის სხვადასხვა პუნქტები ამ ჩვენს სისხლის სამართლის კანონში და მსგავსი რამ, ასე თუ ისე ცნობილ პიროვნებაზე, დეზინფორმაციის გავრცელება.

მე მიკვირს საოცრად, თქვენ ამას როგორ ახერხებთ, ან რატომ მოგდით ასეთი აზრები. საერთოდ, ჩვენ ვართ კოლეგები, ურთიერთობები ნორმალური გვაქვს. თქვენ ხართ იმ კომისიის წევრი, რომელიც სამინისტროში შეიქმნა. ანუ თქვენ თანამშრომლობთ სამინისტროსთან და ეს დეზინფორმაცია საიდან უნდა მოიტანო?! ქალბატონ მარინეს ჰკითხეთ ვინ ავიწროვებს, როგორ რანაირად.

აკმაყოფილებთ თუ არა ხელოვნების მუზეუმის თანამშრომელთა მოთხოვნას, სამუზეუმო გაერთიანებიდან გამოყოფის შესახებ? მათ წერილობით არაერთხელ მოგმართეს და ამაზე მეც არაერთხელ გკითხეთ.
-ხელოვნების მუზეუმის პრობლემა კომპლექსურად განიხილება, რადგან იმ კომისიას, რომლის წევრიც ხართ და რომელსაც მუშაობა ჯერ არ დაუმთავრებია, საბოლოო დასკვნას მოგვცემს.

კი მაგრამ, იმ კომისიის მიზანი სულ სხვაა.
-დიახ, სულ სხვაა მაგრამ სამუზეუმო საქმიანობას სხვა მხრივ ვსწავლობთ. შემდეგ ვკრებთ და ამ შეკრების მერე განვიხილავთ როგორ იქნება. ხელოვნების მუზეუმის თანამშრომლების აზრიც გაყოფილია, მაგრამ უმრავლესობა ალბათ, მხარს გამოყოფას უჭერს. მე ცუდს ამაში არაფერს არ ვხედავ, მაგრამ ჩვენ გვექნება ამასთან დაკავშირებით საუბარი, მუზეუმის ხალხთან ერთად და აიწონება ყველა პლუსი და ყველა მინუსი.

ცნობისთვის - კომისიას, რომელზეც კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი საუბრობს და რომლის წევრიც გახლავართ, ასე ჰქვია - “საქართველოს ეროვნული მუზეუმიდან 2004-2012 წლებში ქვეყნის ფარგლებს გარეთ საგამოფენოდ გატანილი ექსპონატების მდგომარეობისა და თანმხლები დოკუმენტაციის შემსწავლელი დროებითი კომისია“. მეოთხე თვეა 11-კაციანი კომისია მუშაობს. არც ერთი სიტყვა არ დამიწერია და ამაზე არც ერთი საჯარო განცხადება არ გამიკეთებია. როგორც კი დასკვნას დავწერ და წარვუდგენ კულტურის მინისტრს, მას იმ დღესვე გავხდი საჯაროს.

ახლა მოკლედ ჩამოგითვლით იმ საკითხებს, რომლითაც გურამ ოდიშარიამ ერთწლიანი მუშაობის წარდგენისას თავი მოიწონა და მათზე ვრცლად ისაუბრა:

სამინისტროს მხრიდან კარის ფართოდ გაღება, მრგვალი მაგიდების გამართვა, კომისიების შექმნა, საზოგადოების ჩართულობა სამინისტროს მუშაობაში, მინისტრის მიერ ერთი წლის განმავლობაში 2 000 ადამიანის მიღება;

პრიორიტეტებს შორის რეგიონებისთვის უპირატესობის მინიჭებას მინისტრი თვლის წარმატებულად, ისევე, როგორც დევნილთა დასახლებებში 12 სახელოვნებო სკოლების დაფინანსებას, რეგიონებში კულტურის ცენტრების ამოქმედება-რეაბილიტაციას, ცნობილი მხატვრებისა და მუსიკოსების მატსერკლასების ჩატარებას და საესტრადო და ფოლკლორული ანსამბლებისთვის ინსტრუმენტების გადაცემას;

ქვეყნის შიგნით და ფარგლებს გარეთ სახალხო თეატრებზე საუბრისას გურამ ოდიშარიამ ხარაგაულის თეატრები გამოყო და გვითხრა, რომ ხარაგაულის სახალხო თეატრმა თურქეთში გამართულ საერთაშორისო სამოყვარულო თეატრების ფესტივალზე გრანპრი აიღო, ხოლო ხარაგაულის რეზო თაბუკაშვილის სახელობის სახალხო ლიტერატურულმა თეატრმა წარმოდგენები ხუთ მთიან რეგიონში გამართა და წლის ბოლომდე კიდევ სამ რაიონს ესტუმრება;

კულტურის მინისტრი წარმატებულად მიიჩნევს თურქეთის საქართველოში იშხანზე მიმდინარე სამუშაოებს, რომელიც მისივე განმარტებით თავიდან არასწორად მიდიოდა, მაგრამ ახლა ვითარება გამოსწორებულა და “ზიარ ძეგლზე“ თურმე სწორი მიმართულებით მუშაობენ;

სამინისტრომ ხელი შეაშველა “ცისკარს“, გამოდის ჟურნალი “არილი“; მინისტრის მოადგილე მანანა ბერიკაშვილის ხელშეწყობით დამტკიცდა ახალი ჯილდო “ხელოვნების ქურუმი“; ეროვნული უმცირესობებისთვის სამი ახალი გაზეთი გამოვიდა; თბილისმა უმასპინძლა ორ თეატრალურ ფესტივალს; საქართველომ პირველად მიიღო მონაწილეობა ლონდონში გამართულ წიგნის ფესტივალზე და ასე შემდეგ.