პატრიარქის წინააღმდეგ ნეოკომკავშირლების მიერ უზნეოდ აგორებული მკრეხელური პიარით სააკაშვილმა გადაფარა ზოგიერთი საზოგადო მოღვაწის მიერ მხარდჭერილი აზრი პატრიარქის სახელმწიფოს მეთაურად ხალხის მიერ აღიარების შესახებ და აგრეთვე ტალიავინის დასკვნაში სააკაშვილის წინააღმდეგ მოყვანილი ფაქტების სიმწვავე.
არადა, 7 აგვისტოს სააკაშვილის მიერ წამოწყებულმა შეიარაღებულმა ავანტიურამ 600 ქართველი ახალგაზრდის სიცოცხლე და საქართველოს ტერიტორიის მეხუთედი შეიწირა, ერთი წუთით რომ არაფერი ვთქვათ უგზოუკვლოდ დაკარგულებზე და ლტოლვილთა ახალ დიდ მასაზე.
ცნობილია, რომ ევროპის თითქმის ყველა ქვეყნის მთავრობის ან საგარეო უწყების მიერ ერთსულოვნად დაგმობილი 2007 წლის 7 ნოემბერს ჩადენილი დანაშაულების გამო სააკაშვილი გადადგა. ამ დროს, საქართველოსთვის სავალალო შედეგების და ტალიავინის დასკვნის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, 7-8 აგვისტოს სააკაშვილმა გაცილებით მძიმე დანაშაულები ჩაიდინა ვიდრე 7 ნოემბერს.
ამ დროს, ტალიავინის დასკვნის საერთაშორისო რეაგირების და მისი შესაძლო შედეგების შესახებ ფართო საზოგადოება ინფორმირებული არ არის ხელისუფლების მიერ ზემოაღნიშნული პიარ-კომპანიის გამო.
ჩვენ ვუბრუდებით ტალიავინის დასკვნას მისი პერსპექტივის თვალსაზრისით, რადგან ხელისუფლების წინააღმდეგ მასში მოყვანილ ფაქტებზე საერთაშორისო და შიგა რეაგირება ქართველ ერს გადარჩენის რეალურ პერსპექტივას უქმნის.
ამ მიზნით, ჩვენ ვეწვიეთ საერთაშორისო სამართლის ევროპული საზოგადოების წევრს და ადამიანის უფლებების ექსპერტს, პროფესორ ბიძინა სავანელს.
-ბატონო ბიძინა, მოჰყვა თუ არა რაიმე რეაგირება ტალიავინის დასკვნას საერთაშორისო დონეზე?
-2009 წლის 2 ოქტომბერს ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასაბლეამ ჰააგის საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს პროკურორს სთხოვა, რათა მან " სასამართლოს პალატას მიმართოს, რათა სასამართლოს პალატამ ფორმალურად გახსნილად გამოაცხადოს გამოძიება 2008 წლის აგვისტოს და მას შემდეგ საქართველოს და რუსეთის მიერ ომის და ადამიანურობის წინააღმდეგ საერთაშორისო დანაშაულების ჩადენის გამო.
დაუზუსტებელი ინფორმაციით, ჰააგის საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლომ გახსნილად გამოაცხადა გამოძიება. უბრალოდ ეს ფაქტი საწყის ეტაპზე ოფიციალურად არ ხმაურდება უდანაშაულობის პრეზუმფციის პრინციპიდან და ახალი შეიარაღებული კონფლიქტის პრევენციის მოსაზრებიდან გამომდინარე.
-თუ ჰააგის საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს პროკურორმა გამოძიება დაიწყო, რა ბრალი შეიძლება წარედგინოს მიხეილ სააკაშვილს?
თუ ჰააგის საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს პროკურორმა გაიზიარა ტალიავინის დასკვნა (უფრო ზუსტად ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების ოფიციალური წარმომადგენლების მისიის მიერ მოძიებული ფაქტები და შეფასებები), მაშინ მას შეიძლება წარედგინოს ბრალი აგრესიასა და ომის დანაშაულში. ევროკავშირის მისიის დასკვნაში ვკითხულობთ: “პრეზიდენტ სააკაშვილის 2008 წლის 7 აგვისტოს 23 საათზე და 35 წუთზე ცხინვალზე სამხედრო შეტევის შესახებ გაცემულმა ბრძანებამ მცირე ინტენსიობის სამხედრო კონფლიქტი გადააქცია ფართო მაშტაბიან შეიარაღებულ კონფლიქტად. ამიტომ სააკაშვილის ეს ქმედება კონფლიქტის სამართლებრივი ანალიზის ამოსავალი წერტილია. . . ძალის გამოყენება ქართული მხარის მიერ, რაც გამოიხატა ცხინვალის და მიმდებარე სოფლების მიმართ გრადის და კასეტური ბომბების გამოყენებაში, შეიძლება შეფასდეს როგორც აგრესია გაეროს 3314 რეზოლუციის მუხლი 3(ა)-ს თანახმად. დადასტურების შემთხვევაში ქართული მხარე შეიძლება მხილებული იქნეს შეიარაღებული ძალის გამოყენებაში სამოქალაქო ობიექტების და შეიარაღებული ძალის გამოყენებაში მშვიდობიანი მოსახლეობის წინააღმდეგ ანუ ომის დანაშაულში.”
ყველაზე მძიმე ბრალდება, რაც ტალიავინის დასკვნით სააკაშვილს შეერაცხა, არის თავისი მოქალაქეების და მათი საკუთრების წინააღმდეგ 7-8 აგვისტოს ჩადენილი დანაშაული. (ტალიავინის დასკვნის მიხედვით “სამხრეთ ოსეთში” მცხოვრები ოსები განიხილებიან საქართველოს მოქალაქეებად).
თუმცა არც რუსული მხარე დააღწევს თავს სისხლის სამართლებრივ პასუხისგებლობას.
-სამართლებრივად რა თანაფარდობაა სააკაშვილის ბრალსა და რუსული მხრიდან არაკომფლიქტურ ზონაში შეიარაღებული თავდასხმის ბრძანების გამცემის ბრალს შორის? ვინ გასცა ბრძანება რუსული მხრიდან?
-ჯერ მოკლედ გაგცემთ პასუხს ბოლო შეკითხვაზე. დასკვნაში არაფერია ნათქვამი თუ ვინ გასცა ბრძანება რუსული მხრიდან. ამ კითხვაზე პასუხი საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს მომავალმა საპროკურორო გამოძიებამ უნდა გასცეს. დასკვნის თანახმად ქართული მხრიდან ბრძანების გამცემის ვინაობა დადგენილია: ეს სააკაშვილია.
რაც შეეხება პირველ შეკითხვას: სამართლებრივად რა თანაფარდობაა სააკაშვილის ბრალსა და რუსული მხრიდან არაკომფლიქტურ ზონაში შეიარაღებული თავდასხმის ბრძანების გამცემის ბრალს შორის? გპასუხობთ შემდეგს.
სააკაშვილის მიერ მშვიდობიანი ქალაქის დაბომბვის ბრძანების გაცემის, მისი შესრულების და სამშვიდობოების მიერ დაცულ ზონაში შეირაღებული ძალების შეჭრის მისიის მიერ სამართლებრივ შეფასებას თუ შევადარებთ რუსეთი მხრიდან არანაკლები ინტენსიობის სამხედრო და შეიარაღებული ინტერვეციის მისიის მიერ სამართლებრივ შეფასებას, სასწორი სააკაშვილის საზიანოდ გადაიხრება. გასაგები ენით: მართლსაწინააღმდეგო თავდამსხმელად სააკაშვილი, ხოლო მართლსაწინააღმდეგო თავდასხმის მოგერიების საზღვრის გადამმეტებლად არაკონფლიქტურ ზონაში სამხედრო და შეიარაღებული ინტერვეციის ბრძანების გამცემი რუსული მხარეა გამოცხადებულია. შესაბამისად სასჯელი განსხვავებული იქნება.
–რუსეთმა სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის დამოუკიდებლობა დე-იურედ აღიარა. არსებობს თუ არა საერთაშორისო სამართლებრივი მექანიზმი, რომ საქართველომ ტერიტორიული მთლიანობა აღიდგინოს?
–ევროპის საპარლამენტო ასამბლეამ რუსეთმა სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის დამოუკიდებლოის აღიარება დაგმო და რუსეთის ასეთი ქმედება საერთაშორისო სამართლის საწესდებო დებულებების და ევროპის საბჭოს წესდების უხეშ დარღვევად მიიჩნია.
ევროპის საპარლამენტო ასამბლეამ 2009 წლის 28 იანვრის რეზოლუციაში პირდაპირ მიუთითა:
„ევროპის საპარლამენტო ასაბლეა კვლავ ადასტურებს საქართველოს სუვერენეტეტის, ტერიტორიული მთლიანობისადმი თავისი უპირობო მხარდაჭერას, ისევე როგორც მისი საზღვრების ურღვეობისადმი ერთგულებას, და მოუწოდებს რუსეთს გაითხოვოს მის მიერ სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის დამოუკიდებლობის აღიარება.
ევროპის საპარლამენტო ასაბლეამ კვლავ აცხადებს, რომ საერთაშორისო სამართლის თანახმად რუსეთი პასუხისმგებელია ადამიანის უფლებათა და ჰუმანიტარული სამართლის ნორმების დარღვევისთვის რაიონებში, რომელიც მის ფაქტიური გამგებლობის ქვეშ იმყოფებოდა.
ევროპის საპარლამენტო ასაბლეა გმობს საქართველოში რუსეთის არასანქციორებული სამხედრო ყოფნას და სამხრეთ ოსეთში და აფხაზეთში ახალი სამხედრო ბაზების შექმნას, ისევე როგორც ახალგორში, პერევში და ზემო კოდორში.
იმ უდავო მტკიცებულებათა შუქზე, რომ ომის დროს ქართულმა და რუსულმა მხარეებმა ადამიანის უფლებები და ჰუმანიტარული სამართლის ნორმები დაარღვიეს, ასაბლეა თვლის, რომ ახალი სამშვიდობო ფორმატის შექმნას და სამშვიდობო ძალების ინტერნაციონალიზაციას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს რეგიონში სტაბილობის და უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, და ამ რეგიონების სტატუსთან დაკავშირებული არ შეიძლება იყოს.”
ამრიგად, 2009 წლის 28 იანვრის რეზოლუციით ევროპის საპარლამენტო ასამბლეამ ფაქტობრივად მხარი დაუჭირა ჯერ კიდევ 2004 წლის 5 ივლისს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის და სამედიცინო უნივერსიტეტის 52 პროფესორის მოთხოვნას იმის შესახებ, რომ "ლტოლვილთა უპირობო დაბრუნების მანდატით სოხუმის და ცხინვალის რეგიონებში რუსეთის დე-ფაქტო საოკუპაციო ჯარს უნდა ჩაენაცვლოს გაეროს სამშვიდობო შეიარაღებული ძალები საქართველოს არამოსაზღვრე ქვეყნებიდან!"
ასეთი მოწოდებით 2004 წლიდან მერამდენჯერ მივმართავ ხელისუფლებაში მოსულ ძალას. არადა, გაეროს დონეზე საკითხის ასეთ დაყენება პერსპექტიული იყო და არის, რადგან ლტოლვილთა დაბრუნება არ ექვემდებარება გაეროს უშიშროების საბჭოს, არამედ მხოლოდ გენერალურ ასაბლეას, სადაც რუსეთი, სომხეთი და მათი რამდენიმე სატელიტი განვითარებადი ქვეყანა საკითხს ვერ ჩააგდებს. ასეთია რეალური საერთაშორისო სამართლებრივი გამოსავალი.
–სააკაშვილმა ღვაწლმოსილ და საერთაშორისო აღიარების პროფესორებს “ჩარეცხილები” უწოდა. თავი რომ დავანებოდ ამ უზნეო გამოთქმას და ერთი წუთით დავივიწყოთ 52 პროფესორი 2004 წლის მოთხოვნა, თითქმის წელიწადი გავიდა ევროპის საპარლამენტო ასამბლეის 2009 წლის 28 იანვრის რეზოლუციიდან. მიუხედავათ ამისა, სააკაშვილი გაეროს დონეზე რუსეთის საოკუპაციო ჯარის საქართველოს არამოსაზღვრე ქვეყნებიდან გაეროს სამშვიდობო შეიარაღებული ძალებით ჩანაცვლების საკითხს ევროპის საპარლამენტო ასამბლეის რეზოლუციის საფუძველზე დღემდე საეჭვოდ არ აყენებს. რაშია საქმე?
–ჩემი პასუხი მოკლე, მაგრამ, ჩემი აზრით, ტევადი იქნება. შევარდნაძემ სოხუმის და ცხინვალის რეგიონები დე-ფაქტოდ რუსეთს ჩააბარა, როდესაც გაეროს გენერალური მდივნის ბუტროს გალის რჩევის უგულველყოფით იქ რუსეთის საოკუპაციო ჯარს “სამშვიდობოების” სტატუსი მიანიჭა, სააკაშვილმა კი ცხინვალის დაბომბვით და იქ შეჭრით სულ მცირე ევენტუალური (არაპირდაპირი) განზრახვით სოხუმის და ცხინვალის რეგიონები დე-იურედ რუსეთს ჩააბარა. შედეგად აფხაზეთში მცხოვრები სომეხი ეთნიკური უმრავლესობის დე- ფაქტო სტატუსი არნახულად გაიზარდა.
და მახსენდება, ბატონ ვახტანგ ხარჩილავას (გაზეთ “ცისკარის” იმდროინდელი რედაქტორის) ჯერ კიდევ 2005 წლის გაფრთხილება: “რუსეთიდან შემოზიდული იარაღით და სხვა სიკეეთებით სომხეთი ერთ-ორ წელიწადში ისე გაძლიერდება, რომ შეიძლება მართლა აისრულოს თავისი სანუკვარი ოცნება “დიდი სომხეთის” შესახებ, რომელშიც ნახევარი საქართველო სომხეთის ისტორიულ ტერიტორიად არის გამოცხადებული. . . მართლა როგორ დავიჯერო, რომ საქართველოს ხელისუფლება ფარულად სომხური ლობის ხელშეწყობით არის დასმული ხელისუფლებაში და ეს ხელისუფლება მიზანმიმართულად ახორციელებს სომხეთის ინტერესებს”.
თქვენს მიერ გამოთქმული ეჭვის საფუძველს მართლა იძლევა ხელისუფლებაში მოსული ძალის შესაძლო დანაშაულებრივი უმოქმედება. თუ ხელისუფლებაში მოსულ ძალას ჭეშმარიტად სურს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა, მან გაეროს წინაშე უნდა დააყენოს ჩანაცვლების საკითხი ევროპის საპარლამენტო ასამბლეის 2009 წლის 28 იანვრის რეზოლუციაზე დაყრდნობით, რადგან ამ რეზოლუციას საერთაშორისო სამართლებრივი აქტის იურიდიული ძალა აქვს. რუსეთის შეიარაღებული (მართლაც რომ საოკუპაციო) ჯარის გაყვანის სხვა სამართლებრივი მექანიზმი არ არსებობს. თუ სააკაშვილი ამას რუსეთის წინააღმდეგ შეირაღებული ძალის გამოყენებით დააპირებს, მაშინ მივიღებთ საქართველოს სრულ ოკუპაციას, რაც საბოლოოდ ღალატის ტოლფასი იქნება, ხოლო ცხინვალის დაბობმვა და ცხინვალში შეჭრა განიხილება როგორც ვუალირებული ღალატის საწყისი ეტაპი.
–საგარეო პოლიტიკურ ურთერთობათა დონეზე სად არის გამოსავალი?
–საქართველოს ისტორიული გეოპოლიტიკური მდებარეობიდან და დღევანდელი მდგომარეობიდან გამომდინარე საერთაშორისო პოლიტიკურ ურთერთობათა დონეზე ქართველი ერის ბრძნული გადაწყვეტილება ერთად-ერთია: უნდა შეიცვალოს ხისტად პროდასავლური ორიენტაცია და გამოაცხადდეს ბლოკებს მიუმხრობლობის პოლიტიკა. ამის შესახებ მრავალგზის მოვუწოდე ხელისუფლებაში მოსულ ძალას. მაგრამ ამაოდ, რადგან ალბათ ეს ჩვენი იმ სამხრეთელი (სომხეთელი) მეზობლის ისტორიულ სწრაფვას ეწინააღმდეგება, რომელსაც ძლიერი ლობი ჰყავს დასავლეთში, განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებულ შტატებში.
მე მგონი ზუსტად გამოვთქვამ ძველქართულ შეგონებას: “მტერიას შინა ყოლასა, შარაზე ლომიას წოლა სჯობია.”
