ავტორი ნინო მიქიაშვილი, სპეციალურად “საქართველოს რესპუბლიკისთვის“
22:13 01.04.2014
დაბა კაზრეთში 27 თებერვალს მდინარის დაბინძურებისა და დიდი რაოდენობით თევზების დახოცვის ფაქტთან დაკავშირებით, გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრომ მასალები საქართველოს მთავარ პროკურატურას, ხოლო გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის პირობების დარღვევის გამო სასამართლოს გადაუგზავნა, რის შესახებაც შევხვდი და ვესაუბრე გარემოს დაცვის სამინისტროს წარმომადგენელს; კერძოდ, გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის მთავარ სახელმწიფო ინსპექტორს ნელი კორკოტაძეს.
27 თებერვალს მდინარის დაბინძურებისა და თევზების დახოცვის ფაქტზე კომპანია “არემჯიმ“ განცხადება გაავრცელა და გაფიცულებისკენ მიათითა - “იმის გამო, რომ საწარმოს შესასვლელი ბლოკირებულია და კომპანიის იმ თანამშრომლებს, რომლებიც არ უერთდებიან უკანონო აქციას და არ ეძლევათ საშუალება განახორციელონ მათზე დაკისრებული უფლება-მოვალეობები, რაიონი ეკოლოგიური საფრთხის წინაშე დადგა...“
იმჟამად კომპანია “არემჯის“ მოქმედი და გათავისუფლებული თანამშრომლები საპროტესტო აქციას მართავდნენ, მაგრამ გაფიცულებმა საჯაროდ განმარტეს და ტელევიზიით არაერთი ვიდეოკადრი გავიდა, რომლის თანახმად, საწარმოს შესასვლელი ბლოკირებული არ ყოფილა - გაფიცულებს სირცხვილის დერეფანი ჰქონდათ გაკეთებული.
გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის მთავარი სახელმწიფო ინსპექტორი ნელი კორკოტაძე, მდინარის დაბინძურებისა და დიდი რაოდენობით თევზებისდახოცვის ფაქტთან დაკავშირებით დასმულ კითხვებზე პასუხობს:
როგორ შეიტყვეთ მდინარე მაშავერას დაბინძურებისა და თევზის დახოცვის შესახებ?!
ნელი კორკოტაძე: 27 თებერვალს სამინისტროს ცენტრალურ აპარატში და ქვემო ქართლის სამსახურში შეტყობინება შემოვიდა, რომლის თანახმად მდინარე მაშავერაში შეინიშნებოდა თევზების დიდი რაოდენობით დახოცვის ფაქტი. ჩვენი ადგილობრივი წარმომადგენლობა იმავე დღეს, შეტყობინებისთანავე შემთხვევის ადგილზე მივიდა. მათ სინჯები აიღეს, ასევე ფოტოები გადაიღეს.
სამინისტროს ცენტრალური აპარატი, კერძოდ გარემოს ინტეგრირებული კონტროლის სამსახური, რომლის უშუალო ფუნქციაა დაბინძურების კონტროლი, ამ პროცესში რამდენიმე საათში ჩაერთო. ისინი დაბა კაზრეთში ჩავიდნენ გარემოს ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლებთან ერთად. ეს სააგენტო სამინისტროს სისტემაში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირია, რომელსაც აქვს შესაბამისი აღჭურვილობა, ხელსაწყოები და ლაბორატორია. სინჯები რამდენიმე ადგილიდან ავიღეთ.
შეხვედით საწარმოს ტერიტორიაზე?
-დიახ, ჩვენი დეპარტამენტის უფროსის სიტყვიერი ბრძანების საფუძველზე საწარმოს ტერიტორიაზე შევედით. შემდგომ კი წერილობითი ბრძანება გამოიცა. ეს კანონმდებლობაშია გაწერილი.
დაათვალიერეთ ის ადგილი, საიდანაც სითხე გადმოიღვარა?
-რასაკვირველია, დავათვალიერეთ. დაახლოებით ხუთი ათასი მეტრ კუბის მოცულობის რეზერვუარი ვნახეთ, სადაც გროვდება მჟავე კარიერული წყლები, ანუ კარიერებიდან ამოტუმბული წყლები. აი, ამ რეზერვუარიდან ჩაიღვარა წყლები მდინარე კაზრეთულაში და შემდეგ კაზრეთულადან აღმოჩნდა მდინარე მაშავერაში. მდინარეში იყო მძიმე მეტალების, მანგანუმის გადამეტებული შემცველობა. მდინარეში ჩაღვრილი კარიერული წყლების გამო დიდი რაოდენობის თევზები დაიხოცნენ.
რა ბედი ეწია დახოცილ თევზს?
-თევზი მდინარეს გაჰყვა, შეიძლება მოსახლეობამაც აიღო, ეს ზუსტად არ ვიცი.
გავრცელებული ინფორმაციით, მკვდარი თევზები მოსახლეობამ აკრიფა და მიირთვა.
-ჩვენ ვაფრთხილებდით მოსახლეობას, რომ ეს არ გაეკეთებინათ. არ არის სასურველი ზემოხსენებული ფაქტის გამო დახოცილი თევზის საკვებად მიღება. თუმცა, თუ ამგვარი რამ მოხდა, ეს არც პანიკის საფუძველი შეიძლება გახდეს, რადგან თევზი მდინარეში ჟანგბადის ნაკლებობის გამო დაიხოცა.
გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრომ ყველა ის კვლევა ჩაატარა, რაც მის კომპეტენციაში შედის. მას შემდეგ, რაც ლაბორატორიული ანალიზების შედეგები მივიღეთ, მასალები 21 მარტს საქართველოს მთავარ პროკურატურაში გადავგზავნეთ, რადგან სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნები შეინიშნებოდა.
პროკურატურისთვის გადაგზავნილ მასალებში ბუნებრივია, მითითებულია გარემოსთვის მიყენებული, 1 მილიონ ლარზე მეტი რაოდენობის ზიანი.
ანუ, ერთი, ე.წ. ზალპური ჩაშვების შედეგად გარემოს ერთი მილიონი ლარის ზიანი მიადგა?!
-დიახ, ასე მოხდა. ამას ჰქვია ავარიული ჩაღვრა, თუმცა, შეიძლება ზალპური ჩაშვებაც ეწოდოს. ეს არ იყო დაგეგმილი ჩაშვება. როგორც წესი, კომპანიას უდგინდება ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების ნორმატივი. აღნიშნული ნორმატივის დაცვა საწარმოსთვის სავალდებულოა. კომპანია ვალდებულია გაწმინდოს დაბინძურებული წყალი და ისე ჩაუშვას ზედაპირული წყლის ობიექტში და აკონტროლოს, რათა მდინარეში არ მოხვდეს დასაშვებ კონცენტრაციაზე მეტი მავნე ნივთიერება.
თქვენი კომპეტენციის ფარგლებში შედიოდა იმის გამოკვლევა, როგორ ჩაიღვარა ამდენი სითხე მდინარეში?
-ჩვენ შესწავლა განვახორციელეთ მხოლოდ ჩვენი კომპატენციის ფარგლებში.
ჩემი ინფორმაციით, ჩაღვრა ბუნებრივად და შემთხვევით არ მომხდარა.
-საწარმოს ტერიტორიაზე, რაც ვიზუალურად დავათვალიერეთ, იმის საფუძველზე შემიძლია გითხრათ, რომ რეზერვუარს ჩამკეტი აქვს და ის ვიღაცამ უნდა მოუშვას, ან ტექნოგენური ავარია უნდა მოხდეს, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ავარიული ჩაღვრა. გამოძიება დაადგენს, რეზერვუარიდან მდინარეში კარიერული წყლების ჩაშვება როგორ და რატომ მოხდა.
მსგავსი ხომ არ მომხდარა, ბოლო წლების განმავლობაში?
-მსგავსი ფაქტი დაახლოებით სამი წლის წინ მოხდა.
იგივე კომპანიაში, იგივე ფორმით?
-დიახ, ოღონდ მაშინ გარემოს დაცვის სამინისტროში საგამოძიებო დეპარტამენტი არსებობდა და მასალები სწორედ ამ საგამოძიებო ორგანოს გადაეცა. ამის შემდეგ მოვლენები როგორ განვითარდა, ეს სამწუხაროდ, არ ვიცი.
ანუ თქვენ მასალებს შესაბამის უწყებაში, ან ორგანოში აგზავნით და თქვენი
აქტიურობა ამით ამოიწურება?
-დიახ. ამავდროულად, 27 თებერვალს დაირღვა გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის პირობები, რის გამოც ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი სასამართლოს გადაეგზავნა.
ჩვენი დეპარტამენტი საწარმოს შემოწმებას გეგმავდა, მაგრამ ვინაიდან გაფიცვა მიმდინარეობდა და საწარმო პარალიზებული იყო, შემოწმების შედეგად ნათელ სურათს ვერ მივიღებდით. ახლა საწარმო ამუშავებულია. ჩვენ ვგეგმავთ შევიდეთ “არემჯი კუპერის“ გამამდიდრებელ საწარმოში და შევამოწმოთ როგორ ასრულებენ ისინი გარემოზე ზემოქმედების ნებართვით დადგენილ პირობებს.
ეს გეგმიური შემოწმება იქნება?
-ეს არაგეგმიური შემოწმება იქნება, რაც დიდწილად განაპირობა 27 თებერვლის ფაქტმა.
ფრაზები, თუ საჭირო იქნება:
“პროკურატურისთვის გადაგზავნილ მასალებში ბუნებრივია, მითითებულია გარემოსთვის მიყენებული, 1 მილიონ ლარზე მეტი რაოდენობის ზიანი“
“რეზერვუარს ჩამკეტი აქვს და ის ვიღაცამ უნდა მოუშვას, ან ტექნოგენური ავარია უნდა მოხდეს, რომ გამოიწვიოს ავარიული ჩაღვრა. გამოძიება დაადგენს, რეზერვუარიდან მდინარეში კარიერული წყლების ჩაშვება როგორ და რატომ მოხდა“.
22:13 01.04.2014
დაბა კაზრეთში 27 თებერვალს მდინარის დაბინძურებისა და დიდი რაოდენობით თევზების დახოცვის ფაქტთან დაკავშირებით, გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრომ მასალები საქართველოს მთავარ პროკურატურას, ხოლო გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის პირობების დარღვევის გამო სასამართლოს გადაუგზავნა, რის შესახებაც შევხვდი და ვესაუბრე გარემოს დაცვის სამინისტროს წარმომადგენელს; კერძოდ, გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის მთავარ სახელმწიფო ინსპექტორს ნელი კორკოტაძეს.
27 თებერვალს მდინარის დაბინძურებისა და თევზების დახოცვის ფაქტზე კომპანია “არემჯიმ“ განცხადება გაავრცელა და გაფიცულებისკენ მიათითა - “იმის გამო, რომ საწარმოს შესასვლელი ბლოკირებულია და კომპანიის იმ თანამშრომლებს, რომლებიც არ უერთდებიან უკანონო აქციას და არ ეძლევათ საშუალება განახორციელონ მათზე დაკისრებული უფლება-მოვალეობები, რაიონი ეკოლოგიური საფრთხის წინაშე დადგა...“იმჟამად კომპანია “არემჯის“ მოქმედი და გათავისუფლებული თანამშრომლები საპროტესტო აქციას მართავდნენ, მაგრამ გაფიცულებმა საჯაროდ განმარტეს და ტელევიზიით არაერთი ვიდეოკადრი გავიდა, რომლის თანახმად, საწარმოს შესასვლელი ბლოკირებული არ ყოფილა - გაფიცულებს სირცხვილის დერეფანი ჰქონდათ გაკეთებული.
გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის მთავარი სახელმწიფო ინსპექტორი ნელი კორკოტაძე, მდინარის დაბინძურებისა და დიდი რაოდენობით თევზებისდახოცვის ფაქტთან დაკავშირებით დასმულ კითხვებზე პასუხობს:
როგორ შეიტყვეთ მდინარე მაშავერას დაბინძურებისა და თევზის დახოცვის შესახებ?!
ნელი კორკოტაძე: 27 თებერვალს სამინისტროს ცენტრალურ აპარატში და ქვემო ქართლის სამსახურში შეტყობინება შემოვიდა, რომლის თანახმად მდინარე მაშავერაში შეინიშნებოდა თევზების დიდი რაოდენობით დახოცვის ფაქტი. ჩვენი ადგილობრივი წარმომადგენლობა იმავე დღეს, შეტყობინებისთანავე შემთხვევის ადგილზე მივიდა. მათ სინჯები აიღეს, ასევე ფოტოები გადაიღეს.
სამინისტროს ცენტრალური აპარატი, კერძოდ გარემოს ინტეგრირებული კონტროლის სამსახური, რომლის უშუალო ფუნქციაა დაბინძურების კონტროლი, ამ პროცესში რამდენიმე საათში ჩაერთო. ისინი დაბა კაზრეთში ჩავიდნენ გარემოს ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლებთან ერთად. ეს სააგენტო სამინისტროს სისტემაში შემავალი საჯარო სამართლის იურიდიული პირია, რომელსაც აქვს შესაბამისი აღჭურვილობა, ხელსაწყოები და ლაბორატორია. სინჯები რამდენიმე ადგილიდან ავიღეთ.
შეხვედით საწარმოს ტერიტორიაზე?
-დიახ, ჩვენი დეპარტამენტის უფროსის სიტყვიერი ბრძანების საფუძველზე საწარმოს ტერიტორიაზე შევედით. შემდგომ კი წერილობითი ბრძანება გამოიცა. ეს კანონმდებლობაშია გაწერილი.
დაათვალიერეთ ის ადგილი, საიდანაც სითხე გადმოიღვარა?
-რასაკვირველია, დავათვალიერეთ. დაახლოებით ხუთი ათასი მეტრ კუბის მოცულობის რეზერვუარი ვნახეთ, სადაც გროვდება მჟავე კარიერული წყლები, ანუ კარიერებიდან ამოტუმბული წყლები. აი, ამ რეზერვუარიდან ჩაიღვარა წყლები მდინარე კაზრეთულაში და შემდეგ კაზრეთულადან აღმოჩნდა მდინარე მაშავერაში. მდინარეში იყო მძიმე მეტალების, მანგანუმის გადამეტებული შემცველობა. მდინარეში ჩაღვრილი კარიერული წყლების გამო დიდი რაოდენობის თევზები დაიხოცნენ.
რა ბედი ეწია დახოცილ თევზს?
-თევზი მდინარეს გაჰყვა, შეიძლება მოსახლეობამაც აიღო, ეს ზუსტად არ ვიცი.
გავრცელებული ინფორმაციით, მკვდარი თევზები მოსახლეობამ აკრიფა და მიირთვა.
-ჩვენ ვაფრთხილებდით მოსახლეობას, რომ ეს არ გაეკეთებინათ. არ არის სასურველი ზემოხსენებული ფაქტის გამო დახოცილი თევზის საკვებად მიღება. თუმცა, თუ ამგვარი რამ მოხდა, ეს არც პანიკის საფუძველი შეიძლება გახდეს, რადგან თევზი მდინარეში ჟანგბადის ნაკლებობის გამო დაიხოცა.
გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრომ ყველა ის კვლევა ჩაატარა, რაც მის კომპეტენციაში შედის. მას შემდეგ, რაც ლაბორატორიული ანალიზების შედეგები მივიღეთ, მასალები 21 მარტს საქართველოს მთავარ პროკურატურაში გადავგზავნეთ, რადგან სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნები შეინიშნებოდა.
პროკურატურისთვის გადაგზავნილ მასალებში ბუნებრივია, მითითებულია გარემოსთვის მიყენებული, 1 მილიონ ლარზე მეტი რაოდენობის ზიანი.
ანუ, ერთი, ე.წ. ზალპური ჩაშვების შედეგად გარემოს ერთი მილიონი ლარის ზიანი მიადგა?!
-დიახ, ასე მოხდა. ამას ჰქვია ავარიული ჩაღვრა, თუმცა, შეიძლება ზალპური ჩაშვებაც ეწოდოს. ეს არ იყო დაგეგმილი ჩაშვება. როგორც წესი, კომპანიას უდგინდება ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების ნორმატივი. აღნიშნული ნორმატივის დაცვა საწარმოსთვის სავალდებულოა. კომპანია ვალდებულია გაწმინდოს დაბინძურებული წყალი და ისე ჩაუშვას ზედაპირული წყლის ობიექტში და აკონტროლოს, რათა მდინარეში არ მოხვდეს დასაშვებ კონცენტრაციაზე მეტი მავნე ნივთიერება.
თქვენი კომპეტენციის ფარგლებში შედიოდა იმის გამოკვლევა, როგორ ჩაიღვარა ამდენი სითხე მდინარეში?
-ჩვენ შესწავლა განვახორციელეთ მხოლოდ ჩვენი კომპატენციის ფარგლებში.
ჩემი ინფორმაციით, ჩაღვრა ბუნებრივად და შემთხვევით არ მომხდარა.
-საწარმოს ტერიტორიაზე, რაც ვიზუალურად დავათვალიერეთ, იმის საფუძველზე შემიძლია გითხრათ, რომ რეზერვუარს ჩამკეტი აქვს და ის ვიღაცამ უნდა მოუშვას, ან ტექნოგენური ავარია უნდა მოხდეს, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ავარიული ჩაღვრა. გამოძიება დაადგენს, რეზერვუარიდან მდინარეში კარიერული წყლების ჩაშვება როგორ და რატომ მოხდა.
მსგავსი ხომ არ მომხდარა, ბოლო წლების განმავლობაში?
-მსგავსი ფაქტი დაახლოებით სამი წლის წინ მოხდა.
იგივე კომპანიაში, იგივე ფორმით?
-დიახ, ოღონდ მაშინ გარემოს დაცვის სამინისტროში საგამოძიებო დეპარტამენტი არსებობდა და მასალები სწორედ ამ საგამოძიებო ორგანოს გადაეცა. ამის შემდეგ მოვლენები როგორ განვითარდა, ეს სამწუხაროდ, არ ვიცი.
ანუ თქვენ მასალებს შესაბამის უწყებაში, ან ორგანოში აგზავნით და თქვენი
აქტიურობა ამით ამოიწურება?
-დიახ. ამავდროულად, 27 თებერვალს დაირღვა გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის პირობები, რის გამოც ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი სასამართლოს გადაეგზავნა.
ჩვენი დეპარტამენტი საწარმოს შემოწმებას გეგმავდა, მაგრამ ვინაიდან გაფიცვა მიმდინარეობდა და საწარმო პარალიზებული იყო, შემოწმების შედეგად ნათელ სურათს ვერ მივიღებდით. ახლა საწარმო ამუშავებულია. ჩვენ ვგეგმავთ შევიდეთ “არემჯი კუპერის“ გამამდიდრებელ საწარმოში და შევამოწმოთ როგორ ასრულებენ ისინი გარემოზე ზემოქმედების ნებართვით დადგენილ პირობებს.
ეს გეგმიური შემოწმება იქნება?
-ეს არაგეგმიური შემოწმება იქნება, რაც დიდწილად განაპირობა 27 თებერვლის ფაქტმა.
ფრაზები, თუ საჭირო იქნება:
“პროკურატურისთვის გადაგზავნილ მასალებში ბუნებრივია, მითითებულია გარემოსთვის მიყენებული, 1 მილიონ ლარზე მეტი რაოდენობის ზიანი“
“რეზერვუარს ჩამკეტი აქვს და ის ვიღაცამ უნდა მოუშვას, ან ტექნოგენური ავარია უნდა მოხდეს, რომ გამოიწვიოს ავარიული ჩაღვრა. გამოძიება დაადგენს, რეზერვუარიდან მდინარეში კარიერული წყლების ჩაშვება როგორ და რატომ მოხდა“.
