ავტორი ნინო მიქიაშვილი
17:59 06.09.2013
ბოლნისის პოლიციამ საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროში არსებული, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე IV ათასწლეულით დათარიღებული ქვები მეცნიერებს ჩამოართვა და დააპატიმრა; 7 და 8 აგვისტოს პოლიციაში ქართველი და გერმანელი არქეოლოგები სამ-სამი საათი გამოკითხვაზე ჰყავდათ გაჩერებული. ამ და სხვა სიახლეების შესახებ ტელეფონით შევიტყვე ირინა ღამბაშიძისგან, რომელიც გახლავთ ეროვნული მუზეუმის სამეცნიერო ლაბორატორიის ხელმძღვანელი და საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროში მომუშავე ქართულ-გერმანული არქეოლოგიური ექსპედიციის ხელმძღვანელი.
საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროზე პირველი წერილი 29 ივლისს გამოვაქვეყნე, სათაურით - საყდრისის უძრავი ძეგლის მოძრავად გადაკეთების დეტალები, რომელიც კონკრეტულ დოკუმენტებზე დაყრდნობით მოვამზადე და ჩემი მოსაზრებები დავურთე. შეგახსენებთ, რომ საყდრისის უძველესი ოქროს საბადოსთვის კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლის სტატუსის მოხსნაზე ზრუნვა 2013 წლის 26 აპრილს დაიწყო და ამავე წლის 10 ივლისს დასრულდა. ამ პროცესში მონაწილეობდნენ: ოქროს მომპოვებელი კომპანია RMG, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ბიძინა ივანიშვილი, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი გურამ ოდიშარია, მიხეილ სააკაშვილი, კულტურის მინისტრის ბრძანებით შექმნილი სპეციალური კომისიის წევრები: ალექსანდრე თვალჭრელიძე, ომარ ქუცნაშვილი, დავით ლომიტაშვილი, გურამ მირცხულავა, ლალი ახალაია, გურამ ყიფიანი, გურამ გრიგოლია, ვახტანგ ლიჩელი, თემურ ჩიხრაძე.
ბოლნისის პოლიციის გააქტიურება - ქვების დაპატიმრება და არქეოლოგების პოლიციაში მიყვანა კომპანია RMG-ის აქტიურობამ განაპირობა. ირინა ღამბაშიძის განმარტებით, კულტურის სამინისტროდან მიღებული სიტყვიერი ნებართვის საფუძველზე 6 აგვისტოს ექსპედიციის წევრები საყდრისის ოქროს მაღაროს ერთ-ერთ გვირაბს წმენდნენ და პარალელურად, აზომვით სამუშაოებს ატარებდნენ, რა დროსაც მათთან ბოლნისიის პოლიციის თანამშრომლები მივარდნენ და ქართველი და გერმანელი არქეოლოგები იქიდან კივილ-წივილით გამოაძევეს.
“ამ დროს კომპანია RMG-დანთავზე მთელი არმია გვადგა. პოლიციელები გვიკიოდნენ. როგორც ჩანს, კომპანია RMG მეცხრე არხზე, გადაცემაში “გრიფის გარეშე“ გასული სიუჟეტის შემდეგ გააქტიურდნენ, პროკურატურაში საჩივარი შეიტანეს. 6 აგვისტოს ბოლნისის პოლიცია სწორედ კომპანია RMG-ის შეტყობინების საფუძველზე მოვარდა და გარეთ გამოგვყარა. იმ სამუშაოებს, რასაც ჩვენ 6 აგვისტოს ვაწარმოებდით და რის გამოც ეს კომპანია “აღშფოთდა“, ნებართვა არ სჭირდება, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ჩვენ კულტურის სამინისტროდან სიტყვიერი ნებართვა აღებული გვქონდა.
6 აგვისტოს, ამ აურზაურის დროს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის პირველ მოადგილეს მაირნე მიზანდარს ვესაუბრე. მხოლოდ ამის შემდეგ შეგვიშვეს მაღაროში, ოღონდ თავზე გვადგნენ. შემდეგ პოლიციაში დაგვიბარეს. ამ პროცედურას გამოკითხვა ჰქვია. მე ბოლნისის პოლიციაში 7 აგვისტოს სამი საათი გახლდით, ხოლო 8-ში გერმანელი არქეოლოგები ჰყავდათ სამი საათი გაჩერებული. მაღაროდან ეროვნულ მუზეუმში ჩასახატად და გადასაღებად რამდენიმე ქვა მოგვქონდა. ეს ქვები პოლიციამ დააპატიმრა - გამოგვართვეს და უკან, მაღაროში შეიტანეს“, - მითხრა ირინე ღამბაშიძემ.
საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროს გადასარჩენად სამშაბათს 13 საათზე კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს წინ გამაფრთხილებელი საპროტესტო აქციაა დაგეგმილი, რომლის ინიციატორები და მონაწილეები კულტურის მინისტრის 5 ივლისის ბრძანების გაუქმებას და საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროსთვის უძრავი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის დაბრუნებას მოითხოვენ, რადგან “საყდრისის გამონამუშევრები თითქმის ნახევარი ათასწლეულით უსწრებს წინ ეგვიპტის აღმოსავლეთ უდაბნოდან ცნობილ უძველეს ოქროს მაღაროებს. იგი უძველესი ძეგლია, სადაც პრესტიჟული ლითონის - ოქროს სამთო წესით მოპოვების დეტალების შესწავლაა შესაძლებელი“, - ასეთია ქართველ და უცხოელ მეცნიერთა და საყდრისის გადასარჩენად შექმნილი საინიციატივო ჯგუფის პოზიცია. მათმა ნაწილმა 5 აგვისტოს საქართველოს მთავარ პროკურორს საჩივრით მიმართა და კულტურულ;ი მემკვიდრეობის განზრახ ყელყოფის ფაქტთან დაკავშირებით გამოძიების დაწყება მოითხოვა.
საჩივარს ხელს აწერენ: რაულ გვეტაძე, დავით თარხან-მოურავი, დავით სახვაძე, სოსო მანჯავიძე, რევაზ კანაშვილი, ივანე თვალავაძე, გიორგი ცირეკიძე, პეტრე ივანიშვილი, ზაზა წიკლაური და სხვები.
17:59 06.09.2013
ბოლნისის პოლიციამ საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროში არსებული, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე IV ათასწლეულით დათარიღებული ქვები მეცნიერებს ჩამოართვა და დააპატიმრა; 7 და 8 აგვისტოს პოლიციაში ქართველი და გერმანელი არქეოლოგები სამ-სამი საათი გამოკითხვაზე ჰყავდათ გაჩერებული. ამ და სხვა სიახლეების შესახებ ტელეფონით შევიტყვე ირინა ღამბაშიძისგან, რომელიც გახლავთ ეროვნული მუზეუმის სამეცნიერო ლაბორატორიის ხელმძღვანელი და საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროში მომუშავე ქართულ-გერმანული არქეოლოგიური ექსპედიციის ხელმძღვანელი.
საყდრისის უძველეს ოქროს მაღაროზე პირველი წერილი 29 ივლისს გამოვაქვეყნე, სათაურით - საყდრისის უძრავი ძეგლის მოძრავად გადაკეთების დეტალები, რომელიც კონკრეტულ დოკუმენტებზე დაყრდნობით მოვამზადე და ჩემი მოსაზრებები დავურთე. შეგახსენებთ, რომ საყდრისის უძველესი ოქროს საბადოსთვის კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლის სტატუსის მოხსნაზე ზრუნვა 2013 წლის 26 აპრილს დაიწყო და ამავე წლის 10 ივლისს დასრულდა. ამ პროცესში მონაწილეობდნენ: ოქროს მომპოვებელი კომპანია RMG, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ბიძინა ივანიშვილი, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი გურამ ოდიშარია, მიხეილ სააკაშვილი, კულტურის მინისტრის ბრძანებით შექმნილი სპეციალური კომისიის წევრები: ალექსანდრე თვალჭრელიძე, ომარ ქუცნაშვილი, დავით ლომიტაშვილი, გურამ მირცხულავა, ლალი ახალაია, გურამ ყიფიანი, გურამ გრიგოლია, ვახტანგ ლიჩელი, თემურ ჩიხრაძე. ბოლნისის პოლიციის გააქტიურება - ქვების დაპატიმრება და არქეოლოგების პოლიციაში მიყვანა კომპანია RMG-ის აქტიურობამ განაპირობა. ირინა ღამბაშიძის განმარტებით, კულტურის სამინისტროდან მიღებული სიტყვიერი ნებართვის საფუძველზე 6 აგვისტოს ექსპედიციის წევრები საყდრისის ოქროს მაღაროს ერთ-ერთ გვირაბს წმენდნენ და პარალელურად, აზომვით სამუშაოებს ატარებდნენ, რა დროსაც მათთან ბოლნისიის პოლიციის თანამშრომლები მივარდნენ და ქართველი და გერმანელი არქეოლოგები იქიდან კივილ-წივილით გამოაძევეს.
“ამ დროს კომპანია RMG-დანთავზე მთელი არმია გვადგა. პოლიციელები გვიკიოდნენ. როგორც ჩანს, კომპანია RMG მეცხრე არხზე, გადაცემაში “გრიფის გარეშე“ გასული სიუჟეტის შემდეგ გააქტიურდნენ, პროკურატურაში საჩივარი შეიტანეს. 6 აგვისტოს ბოლნისის პოლიცია სწორედ კომპანია RMG-ის შეტყობინების საფუძველზე მოვარდა და გარეთ გამოგვყარა. იმ სამუშაოებს, რასაც ჩვენ 6 აგვისტოს ვაწარმოებდით და რის გამოც ეს კომპანია “აღშფოთდა“, ნებართვა არ სჭირდება, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ჩვენ კულტურის სამინისტროდან სიტყვიერი ნებართვა აღებული გვქონდა.
6 აგვისტოს, ამ აურზაურის დროს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის პირველ მოადგილეს მაირნე მიზანდარს ვესაუბრე. მხოლოდ ამის შემდეგ შეგვიშვეს მაღაროში, ოღონდ თავზე გვადგნენ. შემდეგ პოლიციაში დაგვიბარეს. ამ პროცედურას გამოკითხვა ჰქვია. მე ბოლნისის პოლიციაში 7 აგვისტოს სამი საათი გახლდით, ხოლო 8-ში გერმანელი არქეოლოგები ჰყავდათ სამი საათი გაჩერებული. მაღაროდან ეროვნულ მუზეუმში ჩასახატად და გადასაღებად რამდენიმე ქვა მოგვქონდა. ეს ქვები პოლიციამ დააპატიმრა - გამოგვართვეს და უკან, მაღაროში შეიტანეს“, - მითხრა ირინე ღამბაშიძემ.
საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროს გადასარჩენად სამშაბათს 13 საათზე კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს წინ გამაფრთხილებელი საპროტესტო აქციაა დაგეგმილი, რომლის ინიციატორები და მონაწილეები კულტურის მინისტრის 5 ივლისის ბრძანების გაუქმებას და საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროსთვის უძრავი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის დაბრუნებას მოითხოვენ, რადგან “საყდრისის გამონამუშევრები თითქმის ნახევარი ათასწლეულით უსწრებს წინ ეგვიპტის აღმოსავლეთ უდაბნოდან ცნობილ უძველეს ოქროს მაღაროებს. იგი უძველესი ძეგლია, სადაც პრესტიჟული ლითონის - ოქროს სამთო წესით მოპოვების დეტალების შესწავლაა შესაძლებელი“, - ასეთია ქართველ და უცხოელ მეცნიერთა და საყდრისის გადასარჩენად შექმნილი საინიციატივო ჯგუფის პოზიცია. მათმა ნაწილმა 5 აგვისტოს საქართველოს მთავარ პროკურორს საჩივრით მიმართა და კულტურულ;ი მემკვიდრეობის განზრახ ყელყოფის ფაქტთან დაკავშირებით გამოძიების დაწყება მოითხოვა.
საჩივარს ხელს აწერენ: რაულ გვეტაძე, დავით თარხან-მოურავი, დავით სახვაძე, სოსო მანჯავიძე, რევაზ კანაშვილი, ივანე თვალავაძე, გიორგი ცირეკიძე, პეტრე ივანიშვილი, ზაზა წიკლაური და სხვები.
